Wielka Sobota jest dniem zadumy nad śmiercią Jezusa, w Wielką Sobotę nie ma mszy świętej, są jednak inne okazje do odwiedzenia kościołów.
Ile trwa msza w Wielką Sobotę?
Wielka Sobota jest dniem bez mszalnej celebracji – tego dnia nie ma mszy świętej, w tym dniu nie udziela się w kościołach komunii (wyjątkiem podanie wiatyku osobom, które powinny/chcą go przyjąć ze względu na swój stan zdrowia), ślubów, chrztów.
Nie znaczy to jednak, że tego dnia nie idzie się do kościoła. Są odprawiane liturgie godzin (brewiarz), a więc Jutrznie czy godziny czytań. W Wielką Sobotę święcone są pokarmy – o wyznaczonych godzinach, cała ceremonia trwa zazwyczaj kilkanaście minut. Trwa również adoracja Najświętszego Sakramentu przy Grobie Pańskim, do której można na dowolny czas dołączyć (zazwyczaj są też w tym miejscu dyżury pełnione przez harcerzy, ministrantów, grup modlitewnych, ale i strażaków, żołnierzy itp.). W późniejszych godzinach wieczornych odprawiana jest liturgia Wigilii Paschalnej (zgodnie z przepisami kanonicznymi powinna mieć miejsce w nocy z soboty na niedzielę), będąca zwieńczeniem Triduum Paschalnego.
Co się dzieje na mszy w Wielką Sobotę?
Mszy świętej w Wielką Sobotę nie ma, ale przybliżyć trzeba w tym miejscu dwie wizyty w kościele.
Święcenie pokarmów
Pierwszą jest popularne święcenie pokarmów, wśród których na pewno musi się znaleźć chleb (symbol ciała Chrystusa), jajko (symbol odradzającego się życia) i sól (ta z kolei symbolizuje prostotę życia). Dodatkowo można dodać kilka innych składników, do najpopularniejszych należą wędliny (tu w wielu regionach króluje wieprzowina jako symbol dostatku), chrzan, sery i ciasto (to stosunkowo nowy „dodatek”).
Święconki umieszcza się tradycyjnie w koszyczku, na białym obrusiku. Nie powinno się tam umieszczać alkoholu, przedmiotów domowego użytku, czekoladowych zajączków, które nie należą do tradycji chrześcijańskiej. Można za to umieścić tam figurkę (najlepiej z ciasta) baranka z chorągiewką przypominającą o zwycięstwie Jezusa nad śmiercią.
Święcenie pokarmów odbywa się w wyznaczonych godzinach, połączone jest z odmówieniem modlitwy, czasem też dodatkowo nowenny oraz skropieniem pokarmów wodą święconą. Nie każdy może o tym wie, ale w szczególnych przypadkach nie tylko ksiądz/diakon, akolita lub lektor (ci dwaj ostatni muszą być alumnami seminarium) może pobłogosławić pokarm – może to też zrobić ktoś z rodziny przed wspólnym posiłkiem. Święcenie pokarmów jest zwyczajem wywodzącym się jeszcze ze Starego Testamentu i tradycji żydowskich.
Liturgia Wigilii Paschalnej
Drugim przypadkiem jest wspomniana liturgia Wigilii Paschalnej. Oficjalnie należy ona już do uroczystości niedzielnych, ale w rzeczywistości zawsze zaczyna się lub wręcz cała odbywa właśnie w sobotę. Warunek konieczny jest jeden – może się odbyć tylko po zapadnięciu zmroku, zaś skończyć przed świtem dnia następnego. Idealnym momentem jej rozpoczęcia uznawany jest czas tuż przed północą, choć wszystko zależy od parafii.
To najważniejsza liturgia w całym roku kościelnym. Składa się ona z czterech części/modułów, które nazywane są kolejno: liturgią światła, liturgią słowa, liturgią chrzcielną i liturgią eucharystyczną. W jej trakcie poświęcony zostaje na przykład ogień, a także odnowione zostają przyrzeczenia chrzcielne. Liturgia ta ma swój początek w ceremoniach z V wieku, pierwsi chrześcijanie nie celebrowali tego dnia nawet liturgii, całkowicie oddając się zadumie i wyciszeniu.
Czy w Wielką Sobotę są otwarte sklepy?
Wielka Sobota jest dniem roboczym i nie przysługuje za nią dodatkowy dzień wolny. Oczywiście większość osób i tak ma wtedy wolne, jak w każdą sobotę, ale część pracowników musi się wtedy stawić w pracy. Przykładem są między innymi pracownicy sklepów, które w ten dzień są otwarte. Trzeba jednak doprecyzować, że otwarte są na nieco innych warunkach niż w pozostałe soboty. Otóż Wielka Sobota w handlu traktowana jest jako dzień roboczy tylko do godziny 14, potem zaś, zgodnie z ustawą z 2018 roku, sklepy muszą zostać zamknięte. Może to natomiast nie dotyczyć mniejszych sklepów, interesów rodzinnych, które te sprawy mogą regulować we własnym zakresie i dać pracownikom wolne, albo pozostawać otwarte dłużej.
Czy w Wielką Sobotę jest post?
Post w Wielką Sobotę nie jest obowiązkowy, ale jest zalecany – Kościół zachęca, aby przedłużyć post z Wielkiego Piątku jeszcze na ten dzień, co jest zgodne z naturą całego Triduum Paschalnego. Prawo Kanoniczne go nie narzuca, tak więc wybór poszczenia (liczba posiłków i jedzenie mięsa) należy wyłącznie do wiernych, którzy mogą kontynuować wstrzemięźliwość, ale nie jest to narzucone.
Wielu wiernych kończy post po powrocie z kościoła ze święconką (czyli w sobotę przed południem), inni kontynuują go do momentu liturgii Wieczerzy Paschalnej/Pańskiej. Tak naprawdę niedawno jeszcze w Wielką Sobotę obowiązywał post ścisły do godziny 12, co ustanowił papież Benedykt XV – w tamtych czasach (początek XX wieku) liturgia Wieczerzy Paschalnej była jednak odprawiana wcześniej, do południa. Idąc tym tropem, dziś post ścisły obowiązywałby do zakończenia „nocnej” liturgii. Ma to swój sens – później Jezus już zmartwychwstał i post jest nieuzasadniony. Ogólnie jednak można, ale nie trzeba.
Komentarze:
bądź pierwszy!