Miejsca święte w Polsce

Zgodnie z obowiązującym w Kościele katolickim Kodeksem Prawa Kanonicznego „miejscami świętymi są te, które przez poświęcenie lub błogosławieństwo, dokonane według przepisów ksiąg liturgicznych, przeznacza się do kultu Bożego lub na grzebanie wiernych”. (KPK, kan. 1205).

Tym samym miejscami świętymi dla katolików są wszystkie kościoły, kaplice, sanktuaria oraz cmentarze. Do tych najbardziej znanych i najczęściej odwiedzanych przez wiernych należą: Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej na Jasnej Górze, Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Łagiewnikach, Sanktuarium pasyjno-maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej, Sanktuarium maryjne w Licheniu, Sanktuarium maryjne w Świętej Lipce, Sanktuarium Matki Bożej Gietrzwałdzkiej oraz Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego na Łysej Górze.

Natomiast dla wyznawców prawosławia najważniejszym miejscem świętym w Polsce jest Sanktuarium Przemienienia Pańskiego na Górze Grabarce.

Sanktuarium maryjne na Jasnej Górze, Częstochowa

Sanktuarium maryjne na Jasnej Górze w Częstochowie, prowadzone przez zakon ojców paulinów, jest najbardziej znanym i najliczniej odwiedzanym miejscem świętym w naszym kraju; nazywa się je czasami „duchową stolicą Polski”. Każdego roku dociera tam około 4 milionów turystów i pielgrzymów, także z zagranicy. Tym, co przyciąga wiernych, jest przede wszystkim cudowny Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, przedstawiający Czarną Madonnę, który słynie z udzielanych łask. Czczą go zarówno katolicy, jak i wyznawcy prawosławia.

Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Łagiewnikach, Kraków

W 1944 r. w kaplicy zakonnej Zgromadzenia Sióstr Matki Bożego Miłosierdzia umieszczono obraz Jezusa Miłosiernego. Obecność słynącego z łask wizerunku przyciągała coraz więcej wiernych. Odwiedzali oni nie tylko kaplicę, ale również tamtejszy cmentarz zakonny, na którym została pochowana siostra Faustyna Kowalska. Procesy jej beatyfikacji i późniejszej kanonizacji niewątpliwie przyczyniły się do wzrostu liczby pielgrzymów. W rezultacie w 1968 r. kaplica została wpisana na listę sanktuariów, natomiast w 2002 r. wybudowano nowoczesną bazylikę Bożego Miłosierdzia. Kościół został konsekrowany przez Jana Pawła II. Sanktuarium odwiedzili także papież Benedykt XVI (2002 r.) oraz papież Franciszek (2016 r.).

Sanktuarium maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej (40 km od Krakowa)

Sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej to sanktuarium pasyjno-maryjne, w którym łączy kult Męki Pańskiej oraz kult Matki Bożej. Co roku odwiedza je około milion wiernych. Składa się z bazyliki, w której umieszczono cudowny wizerunek Matki Bożej Kalwaryjskiej, z klasztoru, oraz z dróg kalwaryjskich, tj. z kompleksu 42 kapliczek i kościołów, których nazwy i lokalizacje odzwierciedlają nazwy i lokalizacje budynków jerozolimskich w czasach Chrystusa (stąd też Kalwaria bywa określana „polską Jerozolimą”). Od 1999 roku sanktuarium znajduje się na liście Światowego Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO.

Sanktuarium maryjne w Licheniu

Sanktuarium maryjne w Licheniu Starym odwiedza co roku około 1,5 miliona osób. Jego geneza związana jest z objawieniami Matki Bożej, których mieli doświadczyć Tomasz Kłossowski oraz Mikołaj Sikatka w I. połowie XIX w. (przy czym objawienia te nie zostały oficjalnie uznane przez Kościół). Wiernych przyciąga do Lichenia cudowny obraz Najświętszej Maryi Panny Licheńskiej oraz źródełko, z którego woda – według świadectw niektórych pielgrzymów – ma właściwości uzdrawiające. Ponadto tamtejsza bazylika jest obecnie największym kościołem w Polsce.

Sanktuarium maryjne w Świętej Lipce

Historia sanktuarium maryjnego w Świętej Lipce rozpoczęła się w XIV wieku. Obecnie odwiedza je około miliona osób wiernych rocznie. Przez wysoką liczbę pielgrzymów bywa nazywane „Częstochową Północy”; określane jest również „perłą baroku” ze względu na wyjątkowe walory architektoniczne. W sanktuarium znajduje się cudowny obraz Matki Bożej Świętolipskiej oraz zabytkowe organy (pochodzące z XVIII w.). Natomiast na trasie pielgrzymkowej ze Świętej Lipki do Reszla można zobaczyć zabytkowy zespół kapliczek kalwaryjnych.

Sanktuarium w Gietrzwałdzie

Początki sanktuarium maryjnego w Gietrzwałdzie sięgają XV wieku. Jego rozkwit nastąpił jednak znacznie później – w 2. połowie XIX wieku, kiedy to Matka Boża ukazała się dwóm dziewczynkom na przykościelnym klonie. Objawienie te – jako jedyne objawienia na terenie naszego kraju – zostały oficjalnie uznane przez Kościół. W dzisiejszych czasach sanktuarium odwiedza około milion osób rocznie. Wodzie z tamtejszego źródełka przypisywane są cudowne właściwości, podobnie jak obrazowi Matki Bożej Gietrzwałdzkiej.

Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego na Łysej Górze (okolice Kielc)

Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego na Łysej Górze (też: Łyśćcu; Świętym Krzyżu) to najstarsze sanktuarium w Polsce. Tradycyjnie przyjmuje się, że pierwszy kościół w tym miejscu wzniosła Dąbrówka, żona Mieszka I, w 966 r. Natomiast pół wieku później, w 1006 r., król Bolesław Chrobry ufundował tam opactwo benedyktyńskie, co oznacza, że historia sanktuarium liczy już ponad 1000 lat. Od XII w. znajdują się w nim relikwie Drzewa Krzyża Świętego. Co roku odwiedza je około 200 tysięcy pielgrzymów i turystów z całego kraju. Obecnie pieczę nad sanktuarium sprawują misjonarze oblaci Maryi Niepokalanej.

Sanktuarium Przemienienia Pańskiego na Górze Grabarce (woj. podlaskie)

Sanktuarium na Górze Grabarce jest miejscem świętym dla wyznawców prawosławia. Jego początki sięgają XII w., ale sławę na szeroką skalę zyskało ono znacznie później – w XVIII w. Wówczas podczas epidemii cholery doszło tam do cudu – kiedy wierni z pobliskich Siemiatycz przybyli na Grabarkę i postawili na górze krzyż, chorzy odzyskali zdrowie. Po wygaśnięciu zarazy, na Grabarce wybudowano cerkiew, która najpierw służyła wiernym Kościoła unickiego, a później prawosławnym. Do dziś wierni zostawiają na Świętej Górze krzyże w różnych intencjach. Ich liczbę szacuje się na około 10 tysięcy. Najwięcej pielgrzymów odwiedza sanktuarium w święto Przemienienia Pańskiego, które – według kalendarza juliańskiego – obchodzone jest 19 sierpnia.